Historia skautingu, Skautów Europy oraz skautingu na ziemiach polskich

1.     Baden-Powell: 1907 pierwszy obóz na wyspie Brownsea; 1908 książka „Skauting dla chłopców”; 1919 książka „Wskazówki dla skautmistrzów”

Obie książki są lekturą obowiązkową dla zrozumienia skautingu. Po pierwsze czym jest zamiłowanie dziewczyny/chłopca do gry na łonie przyrody. Po drugie co to znaczy dać dziewczynom/chłopakom prawdziwą władzę-odpowiedzialność za tę grę poprzez system zastępowy, funkcje w zastępie oraz system rad (rada zastępu, drużyny i sąd honorowy). Po trzecie system zwieńcza prawo skautowe-kodeks honorowy, który wyraża marzenia dziewczyny/chłopaka o bohaterstwie i szlachetności-oddaniu życia w służbie wielkich ideałów.

2.     Harcerstwo polskie: 1911 Andrzej Małkowski we Lwowie tłumaczy książkę B-P Skauting dla chłopców. 1913 Stanisław Sedlaczek organizuje na Ukrainie pierwszy kurs zastępowych Kiń Grust. W sferze idei harcerstwo polskie jest niesamowite – silnie ideowe, przeniknięte ideałem walki o niepodległość, co symbolizuje najpełniej zaangażowanie podczas okupacji i Powstania Warszawskiego. W sferze pedagogicznej jest nieco zbyt „zmilitaryzowane” i w zbyt małym zakresie realizuje system zastępowy, co widać szczególnie w modelu obozu na wzór obozu wojskowego. Pisze o tym Sedlaczek w 1937 r. W latach 20 harcerstwo polskie jest bardziej niezależne, liczy ok. 40 tys. członków, w latach 30-tych ekipa rządząca uzależnia harcerstwo od państwa, staje się oficjalną organizacją młodzieżową i liczy ponad 200 tys członków. Podoba ewolucja ma miejsce w całej Europie. W 1931 zostaje osunięta grupa instruktorów o nastawieniu bardziej katolickim, na czele ze Stanisławem Sedlaczkiem, która chciała iść bardziej w kierunku ojca Sevin. Podczas okupacji Sedlaczek tworzy „Hufce Polskie” obok „Szarych Szeregów”.

3.     Skauting katolicki. Francuski jezuita Ojciec Jakub Sevin w 1913 spotyka się z Baden-Powellem i od 1916 tworzy w Belgii pierwszą drużynę. W 1920 zakłada Skautów Francji-pierwszą organizację skautingu katolickiego. Do Baden-Powella dodaje wychowanie religijne nie niszcząc wewnętrznej dynamiki metody skautowej. Poznawanie wiary, miłość do Boga i Kościoła staje się częścią wielkiej gry, przygody w ramach systemu zastępowego i harcowania na łonie przyrody. Baden-Powell wielokrotnie mówił, że Sevin najlepiej zrozumiał jego ideę. W 1933 Sevin zostaje odsunięty ze skautingu w wyniku wzrostu tendencji „państwowej”, podobnie jak w Polsce Sedlaczek.

4.     Przed wojną, poza Wielką Brytanią największymi „narodami skautowymi” są Francja, Belgia i Polska. We Włoszech Mussolini od 1922 likwiduje skauting katolicki, który rozwija się zgodnie z ideą Ojca Sevin. W Niemczech skauting katolicki powstaje w 1929 r., ale po dojściu Hitlera do władzy w 1933 zostaje zlikwidowany. W Rosji skauting dociera dość szybko, bo już w 1909, ale po rewolucji bolszewickiej 1917 ulega likwidacji.

5.     Po wojnie: w Polsce harcerstwo działa niezależnie jedynie do 1948, potem do 1956 ulega likwidacji i zastąpieniu przez „czerwone harcerstwo” Jacka Kuronia. Od 1956 wraca do starych form przedwojennych, ale ulega ideologizacji komunistycznej. Dzięki Kościołowi, który w czasach PRL jest ostoją wolności nie brakuje w ZHP środowisk „opozycyjnych”, nieulegających indoktrynacji. To z nich w 1989 powstanie ZHR. Obecnie większość ZHR i ok. 20% ZHP praktykuje harcerstwo w wersji zbliżonej do przedwojennej, czyli dość dobrej, choć czasem niejasnej, w sferze ideowej, ale często ze starymi mankamentami pedagogicznymi (militaryzm, kadłubowy system zastępowy, brak sensownej czerwonej gałęzi, etc.). Na Zachodzie po wojnie w 1964 w Skautach Francji ma miejsce „neomarksistowska” reforma skautingu (czerwone koszule, przyjęcie nazwy „pionierzy”, podział grup wiekowych 12-14 i 14-16, likwidacja pozycji zastępowego-wodza, zastąpienie go zmieniającym się od zbiórki do zbiórki koordynatorem projektu, etc.), w 1968 zostaje wprowadzona koedukacja.

6.     Federacja Skautingu Europejskiego: w Kolonii 1 listopada 1956 młodzi Niemcy, katolicy i protestanci powołują FSE w oparciu o trzy filary: skauting Baden-Powella, skauting Ojca Sevin, Europa chrześcijańska. W 1958 FSE zaczyna we Francji i Belgii. Dołączają Anglia i Holandia, które odejdą po kilku latach, gdyż chcą mieszać w jednostkach osoby różnych wyznań. Przez chwilę jesteśmy w Luksemburgu. W 1963 we Francji naczelnikiem zostaje Pierre Geraud-Keraood. Dzięki niemu ma miejsce wielki rozwój we Francji: w 1962 – 350 osób, w 1970 – 7,5 tysiąca, w 1986, gdy odchodzi z funkcji naczelnika, FSE we Francji liczy ponad 25 tys. W 1966 mam miejsce wielka Gra na Mont-St-Michel – przejście przez morze Czerwone, dzięki której powstaje aktualna flaga FSE. W 1975 rusza gałąź wędrowników – pielgrzymka do Santiago w oparciu o etos pielgrzyma-wędrowca. W 1976 dołączają Włosi, którzy w ciągu 20 lat dochodzą do 20 tys. członków. Na początku lat 80 rusza Portugalia i Hiszpania. W 1984 w Chateauroux we Francji ma miejsce pierwszy wielki Eurojam (5 tys uczestników).W jego trakcie ma miejsce pielgrzymka do katedry Notre-Dame w Paryżu, gdzie ma miejsce oddanie FSE Matce Bożej. W 1991, 4,5 tys Skautów Europy z Francji pielgrzymuje na Jasną Górę z Kielc i bierze udział w Światowym Dniu Młodzieży. W 1994 ma miejsce kolejny Eurojam w Viterbo we Włoszech. 3 sierpnia 1994, 7,5 tys uczestników Eurojamu przyjmuje Ojciec Św bł. Jana Paweł II na audiencji w Bazylice Św. Piotra, wygłasza ważne przemówienie. Po 1990 rusza FSE w Rumunii, Litwie i na Węgrzech. W 1995 rusza Polska. Od 1999 tworzy się FSE w Czechach, Ukrainie, Białorusi, Łotwie. W 2006 zaczyna Słowacja. W 2003 w Żelazku na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej ma miejsce kolejny Eurojam z udziałem 9 tys. uczestników z 21 krajów. W 2007 ponad 3 tys przewodniczek i wędrowników wędruje z Lewoczy na Jasną Górę w ramach pierwszego Euromootu. W 2011 ponad 2200 przewodniczek i wędrowników z 16 krajów FSE bierze udział jako wolontariusze w Światowym Dniu Młodzieży w Madrycie. W 2014 ma miejsce kolejny Eurojam we Francji, w którym uczestniczy ponad 12 500 osób. W 2016 FSE znów weźmie udział w Światowym Dniu Młodzieży w Krakowie i będzie obchodzić swoje 60-te urodziny.

FSE charakteryzuje wierność systemowi zastępowemu Baden-Powella-chodzi nie o „wojskowy” system „drużynowy”, gdzie tak naprawdę drużynowy jest zastępowym 24-osobowego zastępu, ale o prawdziwą odpowiedzialność zastępowych-dziewczyn i chłopców w wieku 14-16 lat. Zastęp jest nie tylko jednostką do gier i „projektów”, ale również jednostką, w której się żyje po prostu, czego najważniejszym symbolem jest to, że zastęp sam gotuje. Harmonijnie w grę skautową wplecione jest wychowanie religijne, jako coś naturalnego, samo przez się, a nie jako coś obok, dodatek. Zastęp tak samo jak gra i harcuje, tak samo się modli. Miłość do Ojczyzny-patriotyzm jest połączona z miłością do innych narodów w ramach wielkiej rodziny Kościoła powszechnego, a w szczególności w ramach tej rodziny, jaką jest Europa chrześcijańska, stąd nazwa Skauci Europy.